‘Zuinig omgaan met de aarde is voor mij fundamenteel’

Hij glundert als hij over Nijmegen vertelt. Jan van der Meer woont er sinds zijn studententijd en verloor zijn hart aan de stad. Nu is hij bestuurder bij Talis.

De vlag van de Vierdaagse van Nijmegen staat in een hoek van de kamer. Een Vierdaagsekruis ligt ernaast te pronken. Jan van der Meer liep al 7 keer mee. Hij typeert Nijmegen als ‘een lieve en sociale stad’ en denkt dat dat in het DNA van de stad terecht is gekomen mede dankzij de Vierdaagseweek: een collectief feest voor en door alle Nijmegenaren. ‘En dat je dan in je eigen stad en je eigen regio via je werk mag bijdragen en ideeën mag verwezenlijken: ik vind het fantastisch.’

Eerst in de gemeenteraad, toen als wethouder, daarna als gedeputeerde en nu als corporatiebestuurder. Ruim een jaar is Jan bestuurder van Talis, samen met collega Eefje Lentjes. In zijn eerdere functies kwam hij al vaak in contact met de corproatie. ‘Ik heb de organisatie leren kennen als ondernemend en altijd open voor innovatie. Als ik als wethouder of gedeputeerde een nieuw idee wilde toetsen, kon ik bij bestuur en management van Talis altijd terecht.’

Vooruitgeschoven post in de wijk

En nu leert hij het werk van Talis ook van binnenuit kennen. Tijdens zijn kennismaking maakte het veel indruk om samen met de onderhoudsmedewerker en de wijkbeheerder de wijken in te gaan en te zien welke problemen zij dagelijks tegenkomen. ‘Als corporatie zijn we een vooruitgeschoven post in de wijk. We ondersteunen mensen in de wijken en komen soms zelfs vaker bij mensen over de vloer dan zorgorganisaties. Helaas kunnen mensen soms bewust of onbewust veel overlast veroorzaken, voor zichzelf en hun buren. Ik vond het bijzonder om te zien hoe onze mensen daar dagelijks mee omgaan.’

Jan van der Meer
Bestuursvoorzitter van: Talis in Nijmegen en Wijchen met 16.500 woningen
Thuissituatie: samen wonend met Fabio en Yairiel
Opleiding: Politicologie aan de Radbouduniversiteit in Nijmegen
Nevenfuncties: Voorzitter VIA-T

Een corporatie is in feite 3 bedrijven in 1: een verhuurder, een vastgoedbedrijf én een welzijnsorganisatie in het wonen. ‘Daardoor zit de hele samenleving in je organisatie, omdat je voor al die verschillende rollen heel verschillende mensen trekt. Dat vind ik een van de leukste aspecten aan werken bij Talis. We hebben zelfs 2 filosofen in dienst, die elk weer zo hun eigen kijk meebrengen.’

Tegen de stroom in

Jan ziet het werken aan wonen als duidelijke rode draad in zijn loopbaan. ‘Daarin is zuinig omgaan met de aarde voor mij een fundamentele waarde.’ Een inspirator was Marten Bierman, actief lid van De Groenen en in de jaren 90 onafhankelijk lid van de Eerste Kamer. Als pas afgestudeerde werkte Jan voor hem als wetenschappelijk medewerker. ‘Achter zijn bureau hing een schilderij van een roeiboot met roeiers, waarvan 1 de andere kant op roeide. “Die ene roeier, dat ben ik”, zei Marten altijd.’

‘Van hem heb ik geleerd er vol voor te gaan als je ergens helemaal achter staat. Ook tegen de stroom in. Marten had het er vorige eeuw al over dat we meer moeten doen met –- wat hij noemde – het “herbergend vermogen van de bestaande woningvoorraad”. Met zijn tegendraadse denken was hij zijn tijd ver vooruit. Over het beter benutten van ruimte in en om bestaande woningen beginnen we in Nederland nu pas na te denken.’

Daardoor geïnspireerd bedacht Jan in zijn tijd als wethouder de regeling ‘liefde wordt beloond’ voor het nieuwe woonruimteverdeelsysteem van Nijmegen: als een stel gaat samenwonen en ze allebei een zelfstandige sociale huurwoning achterlaten, dan mogen ze hun wachttijd bij elkaar optellen. ‘Ik kwam er kort geleden achter dat die regeling nog steeds bestaat’, vertelt hij trots.

Woningdelen

Als het om beter benutten van woningen gaat, zijn ze bij Talis al een tijdje planmatig bezig met woningdelen, nog in gang gezet door de vorige bestuurder. Met een investering van ongeveer € 25.000 per keer zijn al 120 woningen op deze manier geschikt gemaakt voor 2 eenpersoonshuishoudens. Op basis van die ervaring en met wat subsidie van de provincie, maakt Talis nu een handreiking woningdelen voor andere corporaties. Er kwamen namelijk veel vragen kwamen over die aanpak, en daarnaast is er natuurlijk nog veel potentieel.

‘Helaas is deze manier van verhuur aan mensen met de laagste inkomens nu nog niet mogelijk binnen de kaders van passend toewijzen. Woningdelen kan namelijk leiden tot verlies van huurtoeslag of tot een lagere AOW- of bijstandsuitkering. En dat is raar, want deze woonvorm is juist bedoeld voor deze doelgroep. We proberen politici in Den Haag er nu van te overtuigen dat er een aparte categorie in de huurtoeslagregels moet komen voor deelwoningen.’

Kracht van het collectief

Naast zijn inzet voor wonen, loopt ook het benutten van de kracht van het collectief als een rode draad door zijn werk. Jan noemt 3 zaken: collectieve woonvormen, collectieve warmte en het initiëren van een bouwstroom.

Collectieve woonvormen met een betaalbare huur bestaan al langer in Nijmegen. Bij een aantal daarvan is Talis betrokken. Hoewel het nu nog een niche is, wil Talis deze woonvormen een meer volwaardige plek geven in het woonaanbod in Nijmegen. ‘Je schept er ook mogelijkheden mee voor de ontwikkeling van zorgzame gemeenschappen.’

Voor collectieve warmte zet Jan zich al jaren in. Onder zijn verantwoordelijkheid als wethouder lukte het een warmtenet te realiseren in Waalsprong en Waalfront. Later was hij warmteregisseur in de Metropoolregio Amsterdam en daarna als gedeputeerde betrokken bij de oprichting van een Gelders publiek warmtebedrijf waar gemeenten mee kunnen samenwerken als ze een warmtenet willen realiseren. En nu zit hij aan de afnemerskant en maakt hij zich hard voor de betaalbaarheid van warmte voor huurders.

Om woningen collectief te kunnen inkopen heeft Talis samen met andere corporaties een bouwstroom op gang gebracht. De gemeente zit vanaf de start aan tafel. Het voordeel is dat de gemeente al vóór de aanbesteding meedenkt over het plan. ‘Ik zie een bouwstroom als een kans om sneller en betaalbaarder te bouwen. En om gebruik te maken van biobased of circulaire producten. Als je die collectief inkoopt, maakt dat projecten nauwelijks duurder. En gaan we toch weer een beetje zuiniger om met de aarde. Zo dragen we eraan bij dat iedereen goed kan wonen, nu en in de toekomst.’

Woningcorporaties zijn voortvarend aan de slag met de doelstellingen in het Klimaatakkoord. Zo proberen ze de warmtevraag van woningen te beperken en woningen aan te sluiten op een duurzame energiebron. Uitgangspunt bij de verduurzaming van de woningen is dat dit zowel voor de corporaties als voor huurders betaalbaar moet blijven. Lees er meer over op Aedes.nl bij het onderwerp Verduurzaming.

Tekst: Margriet Pflug, foto’s: Patricia Rehe

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen