‘Warm welkom en duidelijkheid helpt enorm’ 

Op het moment dat erkende vluchtelingen de sleutel krijgen van een eigen huurwoning, starten ze een nieuw leven. Daar komt heel wat bij kijken: van praktische vragen tot hoe je werkelijk kunt aarden en meedoen in je nieuwe woonplaats. Daarom startte Welwonen 5 jaar geleden in Enkhuizen voor deze mensen een Woonschool.  

‘Toen ik hier kwam, was alles nieuw: de taal, de cultuur, de apparaten in mijn huis, de regels hoe je je in de buurt moet gedragen’, vertelt de Syrische Aladin Mustafa die 8 jaar geleden in Enkhuizen kwam wonen. Het kostte hem een jaar om alles te begrijpen. Hij had destijds graag de lessen van de Woonschool gehad, waar hij nu zelf een dag in de week als vrijwilliger bij betrokken is.

Woonschool

De Woonschool is een initiatief van Welwonen, een samenwerkingsverband van woningcorporatie Woondiensten Enkhuizen en Welzijnswerk Enkhuizen. Erkende vluchtelingen krijgen in de Woonschool informatie over alles wat te maken heeft met wonen en welzijn. Vrijwilligers begeleiden hen bij hun weg vinden in de wijk.

Irit Hage, hoofd Welzijn bij Welwonen, vertelt hoe ze 5 jaar geleden op het idee van de Woonschool kwam. ‘Sommige problemen van erkende vluchtelingen kwamen pas na jaren in beeld, zoals financiële problemen tot aan huisuitzettingen toe. De technische dienst van Welwonen signaleerde ook regelmatig schade door onjuist gebruik van de woning. Ik dacht: kunnen we dat niet voor zijn, door vanaf het begin betrokken te zijn?’

In Enkhuizen is INOVA verantwoordelijk voor de inburgering van erkende vluchtelingen. Hage: ‘INOVA en de Woonschool vullen elkaar aan. We bellen elkaar regelmatig. INOVA begeleidt statushouders met regelzaken zoals een uitkering, werk vinden, zoeken naar een huisarts en een school. Maar hun spreekuur is in Hoorn en INOVA heeft geen vrijwilligers die op huisbezoek gaan. Met de Woonschool zitten we er veel dichter op. Wij hebben vrijwilligers die hier uit de buurt komen en die mensen makkelijk meenemen naar activiteiten in het buurthuis. En wat ook belangrijk is: woningcorporaties hebben meer aanleidingen om bij mensen binnen te komen.’

Wethouder Wim Hoogervorst is razend enthousiast: ‘De Woonschool heeft zich in de afgelopen jaren echt bewezen. Als vluchtelingen een woning krijgen, moet je ze op een spoor zetten. Voor hen is alles nieuw. Hoe makkelijker we het voor hen maken om hun weg te vinden, hoe eerder ze eraan toe zijn om mee te doen in de samenleving. Dat is het uiteindelijke doel. De Woonschool, met de componenten wonen en welzijn, doet dat perfect. Ik vind het een gouden formule.’

- Lees verder na het fotokader - 

De Woonschool

• De Woonschool is een initiatief van Welwonen, het samenwerkingsverband tussen stichting Woondiensten Enkhuizen en stichting Welzijnswerk Enkhuizen.
• Sinds 2020 hebben ongeveer 100 mensen – erkende vluchtelingen en hun gezinsleden – het Woonschooltraject doorlopen. Zij kregen ondersteuning bij woonvaardigheden, integratie en het opbouwen van een zelfstandig bestaan. Het is niet verplicht maar deelname wordt gestimuleerd.
• Woondiensten Enkhuizen financiert en beheert het deel dat direct betrekking heeft op huisvesting en woonvaardigheden.
• De gemeente Enkhuizen verstrekt projectsubsidie gericht op sociale cohesie, buurtparticipatie en lokale integratie, beheerd door Welzijnswerk Enkhuizen.

Wonen in theorie en praktijk

Hage begon in 2020 met een pilot waarbij ze vluchtelingen een 7-weekse cursus gaf wanneer zij via Woondiensten Enkhuizen een woning kregen. ‘Voordien kregen zij bij de sleuteloverdracht zoveel informatie over het huis dat het niet beklijfde. We besloten de informatie in stukjes op te knippen.’

De inhoud van de cursus is praktisch: van tuinonderhoud tot brandpreventie, van vaste lasten tot culturele gebruiken in de wijk. De eerste les gaat over de cv-ketel, filters van de afzuigkap, testen van de aardlekschakelaar, de rookmelder en de koolmonoxidemelder. De deelnemers krijgen bovendien bij hen thuis technische uitleg van Welwonen. Hage: ‘We zagen waar mensen vastliepen: bij de meterkast, de verschillende afvalbakken, het onderhoud van een balkon of tuin. Vanuit die knelpunten hebben we de cursus opgebouwd. Het is 100% gebaseerd op de praktijk.’

Mustafa is vrijwilliger vanaf het eerste uur. Hij heeft inmiddels een taxibedrijf waar hij 6 dagen per week druk mee is. ‘Ik wil heel graag iets terugdoen en nieuwe vluchtelingen een warm welkom bieden. De cursus geeft nieuwkomers houvast en leert hun hoe het er hier aan toegaat. Er zijn veel apparaten die wij niet kennen of die hier anders werken. Ook gaat het over tuinonderhoud en waar je tuingereedschap kunt lenen.’

Die les beperkt zich niet alleen tot theorie, ze gaan ook de wijk in om samen in een tuin te werken. ‘Heel belangrijk’, zegt Mustafa. ‘Mijn voortuin was niet zo netjes omdat ik niet wist dat ik hem mocht veranderen. Ik wist ook niet hoe ik aan gereedschap kon komen. Na deze les heb ik onze tuin aangepakt en veel bloemen geplant. Nu hoor ik van buren dat mijn tuin de allermooiste in de straat is.’  

Ook culturele verschillen komen aan bod. Mustafa: ‘Sommige vluchtelingen vinden honden vies en worden boos als ze naar hen toe komen. Ik heb geadviseerd dat onderwerp op te nemen in de cursus. Anders kan zoiets snel escaleren.’

Een sociale kring opbouwen

In de Woonschool besteden ze verder veel aandacht aan het opbouwen van netwerken en het stimuleren van meedoen. Hage: ‘Een eigen sociale kring opbouwen duurt best lang. Uit eigen ervaring weet ik hoe moeilijk het is om sociale contacten te leggen als je in een ander land gaat wonen. En dan was ik niet eens een vluchteling uit een andere cultuur die alles moest achterlaten.’ Deelnemers aan de Woonschool bezoeken het spreekuur ‘Voor elkaar in Enkhuizen’ waar iedereen uit de stad terecht kan met vragen en ingewikkelde formulieren. Ook worden ze geïntroduceerd bij Buurthuis IJsselzand, gekoppeld aan buurtgenoten en aangemoedigd om mee te doen aan buurtactiviteiten zoals eetgroepen, het Taalcafé en het Naaiatelier. Hage: ‘Samen dingen doen verbindt, daar vindt het echte contact plaats.’

Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in de Woonschool. Elk vluchtelingen-huishouden wordt aan een vrijwilliger zoals Mustafa gekoppeld. Een paar weken na aankomst gaat de vrijwilliger samen met welzijnswerker Lonneke van Kooten - den Hartog op bezoek. Hage: ‘Ze drinken koffie, bespreken eventuele problemen en gaan ook daarna nog regelmatig langs. Veel mannen hebben last van depressieve klachten omdat zij jarenlang moeten wachten op hereniging met hun gezin. Soms gaat Aladin bij hen langs met een pannetje soep. Ook halen we wel eens mensen thuis op voor een activiteit. We zijn geen hulpverleners, maar we laten niemand in de steek.’

Van Kooten - den Hartog die nu de cursus geeft, vult aan: ‘Dit werk vraag creativiteit, buiten bestaande kaders kunnen denken. De diaconie van de protestantse kerk staat altijd klaar om ons te helpen aan inboedel. En iemand die lang moest wachten tot de uitkering geregeld was, kon bijvoorbeeld gratis groente en fruit halen in de moestuin.’ Je moet wel durven vragen, aldus Van Kooten – Den Hartog. ‘Als ik naar de kleermaker ga, vraag ik ook: heb je nog iemand nodig? Het gaat ook zo goed dankzij het netwerk van lieve, betrokken vrijwilligers, kerken en bezoekers. De sociale cohesie is hier groot.’

Buurtnetwerk in het naaiatelier

Een van de activiteiten in het buurthuis is het wekelijks naaiatelier. ‘Hieperdediep hoera!’ klinkt er luid. 15 vrouwen hebben zojuist gezongen voor de jarige Amina. De tafel staat vol zelfgemaakte lekkernijen, Amina straalt. Als de koffie op is, worden de naaimachines op tafel gezet. Vrijwilligster Joke Poelsma loopt rond om aanwijzingen te geven. Oreen Hussein deed 4 jaar geleden de Woonschool en komt nog iedere week naar het Taalcafé en het Naaiatelier. ‘Hier heb ik vriendinnen gekregen’, zegt ze lachend. ‘Als ik altijd thuis zit, word ik verdrietig.’ Daarom is ze inmiddels ook zelf vrijwilliger geworden. Ze geeft nu fietsles aan andere vrouwen.

- Lees verder na de foto's - 

En de Woonschool draagt bij aan meer draagvlak voor vluchtelingen is zijn stellige overtuiging. ‘Buren zijn positiever als ze merken dat deze mensen, met begeleiding van de Woonschool, op een zorgvuldige en nette manier landen in de buurt.’ Buurthuizen spelen daarbij een belangrijke rol, stelt hij. ‘Mensen zijn sociale wezens dus we moeten hun de gelegenheid bieden elkaar te vinden. Ik ben dan ook een groot voorstander van buurthuizen. Ik kom regelmatig in buurthuis IJsselzand, daar heb ik ook Aladin Mustafa leren kennen. Ik ben blij dat hij zijn plek heeft gevonden in Enkhuizen. Dat raakt me.’

- Lees verder na de foto's -

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen