‘Focus op het nú’

Besturen en toezichthouden is topsport. Honkballer Kalian Sams, wereldkampioen met het Nederlands team, weet als geen ander hoe het is om onder hoogspanning te presteren. Hoe? Door veerkracht te ontwikkelen.  

Vlak voor de lezing voor bestuurders en toezichthouders in een volle zaal in De Kas in Woerden klinkt opzwepende muziek. Op de video speelt honkballer Kalian Sams de hoofdrol: in een vol stadion met joelende fans moet hij zijn hoofd koel houden voor de allesbeslissende slag. Niets mag hem afleiden. Focus, focus, focus. En het lukt: hij slaat de juiste slag op het moment dat het er echt om gaat. De commentator van de Amerikaanse televisie komt jubelende woorden te kort. De winst is binnen.

Fysiek en mentaal fit

Kalian Sams, onder meer wereldkampioen met het Nederlands honkbalteam, weet als geen ander hoe het is om onder hoogspanning te moeten presteren. Veerkracht, dat is voor hem de kern. ‘Iedere mens, in de topsport of in de bestuurskamer, heeft te maken met tegenslag. De vraag is hoe je daar op reageert. Veerkracht, daar word je niet mee geboren. Dat moet je leren. Door niet alleen fysiek, maar ook mentaal fit te zijn.’

Kalian Sams (39) staat bekend als één van de beste honkbalspelers van Nederland. Hij speelde 107 interlands met het Nederlands team. In 2011 behaalde hij met dit team de wereldtitel in Panama. Sams speelde op hoog niveau in de Verenigde Staten en Canada. In 2022 beëindigde hij zijn sportcarrière. Sams geeft tegenwoordig lezingen over veerkracht om op hoog niveau te kunnen presteren.

De VTW en de NVBW nodigden Kalian Sams uit voor de bijeenkomst Vitaliteit en veerkracht – Samen sterker. Als ex-topsporter geeft hij lezingen over zijn carrière in het honkbal en geeft hij waardevolle lessen door. Bestuurders en toezichthouders – ook van corporaties – kunnen veel leren van een topsporter die individueel moet presteren om kampioen te worden, maar ook goed moet samenwerken in een team.

Routine opbouwen

Mentale rust is volgens Sams van groot belang. Ieder mens – in de sport of op de werkvloer – vindt hierin zijn eigen weg. ‘Ik ben gaan schilderen en in het bos gaan wandelen. Ik ben hier niet mee opgegroeid. Ik leerde in het nu te leven. Op een bankje in het bos, ogen sluiten, telefoon uit. Veel mensen hebben stress door te denken aan wat eerder gebeurd is, of nog staat te gebeuren. Die gedachten helpen niet. Focus op het nú.’

Van een mental coach leerde Sams onder meer om routines op te bouwen. Van een koude douche in de ochtend tot dagelijkse ademhalingsoefeningen. Die routines zijn ook voor bestuurders en toezichthouders – en medewerkers van de corporatie – waardevol, denkt hij. ‘Vanuit rust en vertrouwen heb je de grootst mogelijke kans om optimaal te presteren.’

Maar uiteindelijk gaat het in de sport of in de bestuurskamer om een teamprestatie. Volgens Sams is een goed team gebaseerd op gelijkheid, respect en vertrouwen. Het kost tijd om dat samen op te bouwen, bijvoorbeeld door samen activiteiten buiten de sport of het werk te doen. Als leider van zijn honkbalteam in Canada ging Sams in gesprek met zijn teamgenoten. ‘Je kwetsbaar durven opstellen, dat is key. Je masker opzetten, als er iets speelt, dat werkt niet. Je bouwt aan vertrouwen door in gesprek te gaan, elkaar te leren kennen, in het hart te kijken.’

Lees door onder de illustratie.

We hebben iedereen nodig

De impact van deze vorm van leiderschap op de prestatie is groot. ‘Ik zie in organisaties veel angst. Mensen durven zich niet uit te spreken, zijn bang om iets verkeerd te zeggen of zelfs hun baan te verliezen. Veel mensen moeten een drempel over. Maar het werkt aanstekelijk als teamgenoten wel open zijn, als ze weten wat er bij de anderen speelt. We moeten het samen doen. We hebben iedereen nodig. Als je als team goed samenwerkt, en iedereen doet wat hij moet doen, komt de prestatie vanzelf.’

Een belangrijke voorwaarde voor succes is om goed te luisteren. In de praktijk blijkt dat een lastige opgave. ‘Velen zijn vooral bezig om het eigen standpunt door te drukken. Terwijl het veel meer oplevert, als je je verdiept in de visie van de ander. Hoe je dat doet? Luisteren, horen en begrijpen wat de ander zegt, even stil zijn en dan pas reageren. Door andere perspectieven te ontdekken, kom je samen vaak tot een beter plan.’

Het ongemak opzoeken

De sportcarrière van Sams ging niet altijd over rozen. Zo kon hij door racisme in de stadions op sommige momenten zijn hotelkamer niet uit. Hij liet zich echter niet uit het veld slaan. Zo zette hij een geluidsbox in de slagkooi waarop hij intimiderend gejoel afspeelde tijdens het oefenen van zijn slagen. ‘Je kan geen controle hebben over het oncontroleerbare. Dat is voor mij een belangrijke les geweest. Ik leerde door deze oefening comfortabel te worden in oncomfortabele situaties.’ Ongemak ontstaat juist door het bespreekbaar maken van wat er echt speelt. In het geval van Sams was dat racisme in en om de stadions.

Zoals moed niet de afwezigheid is van angst, is veerkracht niet de afwezigheid van spanning. Kun je ermee leren omgaan? ‘Ik beschouwde mijn trainingen als wedstijd, zodat de wedstrijden als training aanvoelden.’ En een prestatie hoeft volgens Sams niet altijd een topprestatie te zijn. ‘Focus je op de taak die voor je ligt; dat geeft rust. In honkbal is falen geen uitzondering. Als je 3 van de 10 keer een honkslag slaat, dan ben je in onze sport een sterspeler.

Tekst: Lisette Vos, beeld: Curve

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen