‘Bouw een netwerk vóórdat je het nodig hebt’

Een wijk wordt pas sterk als de bewoners zelf eraan meebouwen. Dat is de vaste overtuiging – én inmiddels ervaring – van Leyla Kalender. Via de stichting Ik Wil bouwt ze met anderen aan een hechte gemeenschap in de Eindhovense wijk Woensel, waar ze zelf opgroeide.

Wat maakt een wijk veerkrachtig?

‘Het is belangrijk dat mensen elkaar ontmoeten, zodat er verbinding ontstaat. Als het niet zo goed gaat met bewoners, bijvoorbeeld financieel, kan de neiging ontstaan om een zondebok te zoeken. Dan kun je denken aan vluchtelingen, maar in Eindhoven zijn ook veel expats die als kenniswerkers naar Nederland zijn gekomen. Anderen kunnen zich afvragen: wie zijn die mensen, wat doen ze hier?’

‘Als je elkaar leert kennen, zie je dat mensen in veel dingen op elkaar lijken. Dan kun je meer van elkaar hebben én samen dingen regelen. Ontmoeting, verbinding en inclusie zijn voor mij de kern van de veerkracht van een wijk. Vanuit veiligheid en vertrouwen deel je vreugde en verdriet.’

Is dit ook de gedachte achter de stichting Ik Wil?

‘Dat klopt. We hebben de stichting in 2013 opgericht. Ik ben in deze wijk opgegroeid en zag dat er weinig verbinding was tussen wijkbewoners. In Woensel-Zuid ervaren veel mensen kansenongelijkheid. Wij proberen verbinding te maken tussen de verschillende wijken in Woensel, waar mensen van heel verschillende sociale klassen wonen.’

‘Als je blijft tussen de mensen van jouw eigen sociale klasse, kom je niet vooruit. Je moet een netwerk bouwen, waarin ook mensen zitten met meer kennis, zodat je een stap verder kunt komen. Inmiddels is er trouwens wel beleid om mensen meer door elkaar heen te laten wonen. Toen ik jong was, was mijn buurt een plek waar je alleen ging wonen als je echt geen andere keus had.’

Op welke manier werken jullie aan verbinding en vooruitgang?

‘We organiseren allerlei activiteiten, van taallessen tot samen koken en van computeren tot sportactiviteiten. Er zijn regelmatig trainingen of workshops, bijvoorbeeld over omgaan met stress. Er zijn ook inloopspreekuren voor mensen die een brief hebben gekregen die ze niet goed begrijpen. Bij de activiteiten komen mensen samen met anderen van wie op het eerste gezicht niemand op hen lijkt. En toch ga je met elkaar dingen doen en leren.’

Leyla Kalender (39) kwam op haar zevende vanuit Turkije naar Nederland. Ze groeide op in de Eindhovense wijk Woensel. In die wijk zette ze in 2013 samen met anderen de stichting Ik Wil op, die werkt aan zelfredzaamheid, verbinding en vertrouwen in de wijk. De stichting kreeg in 2023 een Appeltje van Oranje, een prijs voor sociale projecten. In datzelfde jaar bracht koning Willem-Alexander een werkbezoek.
Lees meer op de website van Stichting Ik Wil.

‘De begeleiders zijn bijna altijd buurtbewoners, vaak mensen die hier al jaren wonen. Dat is bijzonder, want niet in iedere cultuur is vrijwilligerswerk vanzelfsprekend. Het is mooi als deelnemers na een tijdje vrijwilliger worden. Als ze dan vervolgens betaald werk vinden, is dat een mooi resultaat. Het is een goed teken als mensen op een gegeven moment niet meer komen. Daar ben ik dan echt blij om.’

Welke partijen zijn nodig om een wijk veerkrachtig te maken?

‘De gemeente zie ik als de partij die faciliteert. Als de gemeente zelf in een wijk aan de slag gaat, is er vaak wantrouwen. Mensen zijn dan bijvoorbeeld bang dat hun uitkering in gevaar komt als ze niet meedoen, of er speelt angst rondom schulden. Welzijnsorganisaties zijn ook nodig. Die worden niet gewantrouwd, maar welzijnswerkers zijn wel mensen van buiten. Daarom heb je daarnaast altijd een organisatie nodig als de onze, die als initiatief van onderop in de wijk zelf is ontstaan. Ons werk is voor en door de wijk.’

‘Woningcorporaties spelen zeker ook een belangrijke rol. Ze maken betaalbaar wonen mogelijk en dragen eraan bij dat mensen uit verschillende sociale klassen door elkaar heen wonen. Daarnaast is het soms mogelijk om minder huur te betalen in ruil voor taken die je in de wijk doet – denk aan studenten die taalles geven of kinderactiviteiten organiseren. Ook daarmee zorg je ervoor dat wijkbewoners meebouwen aan hun eigen wijk.’

Heb je een voorbeeld van wat jullie werk teweegbrengt?

‘Een vrouw die vrijwel geen sociaal netwerk had, vroeg of ik bij haar bevalling wilde zijn. Ik voelde me vereerd. Maar ik weet ook dat ik dat met mijn fulltimebaan en 2 jonge kinderen niet kan waarmaken. Ik heb een oproep geplaatst op social media en uit de reacties 5 mensen geselecteerd van wie ik dacht: die kunnen dit.’

‘De vraagster heeft hen eerst allemaal leren kennen. We hadden een stappenplan bedacht en dat is uitgevoerd. Toen de bevalling begon, is iemand ernaartoe gegaan. Daarna heeft iemand anders het overgenomen en daarna weer iemand anders. Dat regelden zij onderling. Uiteindelijk was een van de vrouwen bij de bevalling – zij was de gelukkige.’

‘Dit voorbeeld laat zien hoe belangrijk het is om een netwerk te bouwen vóórdat je het nodig hebt. Ik probeer dat zo subtiel mogelijk te doen, vanuit het vertrouwen dat mensen in mij of een collega van mij hebben. Ik ben me ervan bewust dat ik veel privileges heb, onder andere doordat ik goed Nederlands spreek en een goed netwerk heb. Vanuit die privileges proberen mijn collega’s en ik een brugfunctie te vervullen als iemand hulp nodig heeft. Dat werkt ook andersom: toen het met mij niet zo goed ging, heb ik zelf ook hulp gekregen. Heel bijzonder.’

Tekst: Berber Bijma, foto: Nicole Minneboo

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen