‘Op grond móet je bouwen’

Het bouwen van woningen moet en kan sneller. Toch praten we in dit land nog steeds zomaar 8 jaar of langer over een nieuwbouwproject. Terwijl het neerzetten van woningen nog geen jaar kost, zeker als die woningen uit de fabriek komen rollen.

Natuurlijk is dit makkelijker gezegd dan het in de praktijk is gedaan. Natuurlijk weet ik dat de werkelijkheid weerbarstig is. Maar toch: waar de nood hoog is, moet de urgentie meer mogelijk maken dan we nu laten zien.

Op dit moment hebben we in Nederland 401.000 woningen extra nodig om iedereen een fijn huis te bieden. Tot 2030 moeten er bijna 1 miljoen woningen bij komen. Een van de belangrijkste redenen waarom woningen bouwen niet snel genoeg van de grond komt, is dat bouwlocaties op slot zitten. Er zit een aantal fundamentele fouten in onze grondmarkt en onze regelgeving die meer en sneller woningen bouwen in de weg zitten.

In het Interdepartementale beleidsonderzoek (IBO) van juni staat een groot aantal voorstellen om woningbouw te stimuleren en verwervingskosten van grond omlaag te krijgen. De titel van het rapport is: Op grond kun je bouwen. Liever zou ik dat scherper formuleren: Op grond moét je bouwen!

Sommige partijen die (potentiële) locaties voor woningbouw in handen hebben, zitten als een kip op hun gouden eieren. Onduidelijkheid in de ruimtelijke ordening en de afwezigheid van een planbatenheffing werken speculatie in de hand. Hoge verwervingskosten maken het bijzonder moeilijk een businesscase rond te rekenen en betaalbare woningen te bouwen. Onvoldoende harde plancapaciteit en veel onzekerheid in de markt leiden tot vertraging.

Daarom hebben we nu behoefte aan een actiever grondbeleid dat meer in dienst van de samenleving staat. Uitgangspunt daarbij moet zijn dat de opbrengst van de grond voor een groot deel terugvloeit naar de maatschappij. Anders profiteren speculanten en is bouwen financieel gewoon niet rond te rekenen.

Het kan niet anders dan dat de nieuwe minister op korte termijn met concrete voorstellen komt om hieraan invulling te geven. Zelf willen we de minister daarbij helpen. De 11 partijen van de Uitvoeringsagenda Wonen kwamen al met panklare voorstellen om samen de woningbouw te versnellen. Net zoals we lokaal samenwerken aan de regionale versnellingstafels, doen we dat graag landelijk met de minister en onze partners, om te zorgen voor een beter werkende grondmarkt en vooral veel meer woningen.