‘Participatie ingewikkeld? De praktijk is ingewikkeld’

Participatie is een van de succesfactoren in het werken aan prettig wonen in fijne buurten. Dat betekent tijd investeren, luisteren naar en samenwerken met bewoners. Fons Lustenhouwer van kennisorganisatie Platform31 reageert op enkele vooronderstellingen die er leven over participatie.

Participatie is vaak window dressing

‘Als dat waar zou zijn, dan is dat geen goede zaak! Het doel van participatie is belanghebbenden in een vroeg stadium te betrekken bij visieontwikkeling, beleidsvorming en natuurlijk uitvoering. Zonder goede participatie is het bijna onmogelijk een brug te slaan tussen de systeemwereld van professionals en de leefwereld van buurtbewoners. Een participatietraject is geen kwestie van afvinken, je moet ruimte bieden om wensen van bewoners te honoreren. Anders creëer je uiteindelijk alleen maar weerstand in plaats van draagvlak.’

Fons Lustenhouwer werkt bij Platform 31, een landelijk opererende kennisorganisatie van stad en regio, actief op drie beleidsvelden: wonen, sociaal domein en tot slot ruimte en economie. Lustenhouwer is senior projectleider en heeft wonen als aandachtsgebied.

Participatie is ingewikkeld

‘De praktijk is ingewikkeld. Buurten en wijken zijn heel verschillend van elkaar. Een oplossing die voor de ene wijk goed werkt, kan in een andere wijk totaal anders uitpakken. Voor participatie bestaat dus geen one-size-fits-all aanpak. Vraagstukken op het gebied van wonen, zorg, welzijn en verduurzaming kun je als corporatie niet alleen oplossen. Daar heb je partners bij nodig – denk aan zorginstellingen, welzijn, schuldhulpverlening of de politie – en dat vergt afstemming. Je zult mét je partners je oor te luisteren moeten leggen bij bewoners in de buurten waar je als corporatie actief bent, om te peilen waaraan behoefte is.’

Participatie is tijdrovend

‘Zeker. Voor participatie geldt: alleen ga je sneller, samen kom je verder. Draai het eens om. Zonder participatie is de kans klein dat je tot oplossingen komt die aansluiten op de behoeften van de bewoners. En dan schiet je uiteindelijk je doel voorbij.’

Ieder participatietraject is anders. Dat maakt het lastig van elkaar te leren

‘Dat geloof ik niet. Wat me opvalt is dat corporaties soms heel verschillend tegen participatie aankijken. Sommige zitten meer aan de vastgoedkant en denken vooral in termen van schoon, heel en veilig. Andere corporaties hanteren een bredere visie waarmee ze willen bijdragen aan ‘goed samenleven’. Deze corporaties hebben ook oog voor wat er achter de voordeur gebeurt. Zie bijvoorbeeld het recente pamflet ‘Stenen én mensen’, dat een aantal corporatiebestuurders schreef. Zij stellen dat verbetering van het welzijn en de gezondheid van huurders een hoger doel moet zijn van corporaties, dat zij, waar mogelijk, oppakken sámen met huurders en maatschappelijke organisaties. Als je er dus vanuit gaat dat je huurders betrekt bij de verbetering van welzijn, dan is er voldoende ruimte om van elkaar te leren.’

Samenwerken met andere organisaties én met bewoners is de sleutel tot goed wonen

‘Klopt. Dat doe je samen. Bij Sunny Selwerd in Groningen hebben ze dat bijvoorbeeld goed begrepen. Daar hebben meerdere partijen zich langjarig geschaard achter een specifieke wijkaanpak. De bewoners van de wijk waren er van meet af aan bij betrokken. Ze runnen een eigen ‘woonbedrijf’ en hanteren het ‘uitdaagrecht’. Als ze denken een taak beter te kunnen uitvoeren dan de gemeente mogen ze dat laten zien.’

‘Een ander voorbeeld is in Oss waar corporaties met zorgorganisaties, welzijnsinstellingen en de gemeente in de wijk Ruwaard domein overstijgend samenwerken om vraagstukken samen mét bewoners op te lossen. Ze starten bij de vraag van de bewoner, wat hij of zij zelf kan doen en welke hulp er dan nog nodig is. Samen zorgen ze er nu voor dat een bewonersvraag hoe dan ook wordt opgepakt. Door wie? Dat zoeken ze achter de schermen uit. Waar nodig zijn schotten tussen budgetten weggenomen. Daarmee wordt voorkomen dat bewoners tussen wal en schip vallen.’

Meer lezen?
Bekijk de praktijkvoorbeelden van participatie en draagvlak bij verduurzamingsprojecten.
Ook maakten Aedes en de Woonbond samen het Nationaal sloop- en renovatiestatuut, een handreiking om werk te maken van bewonersparticipatie in dit type planvormingstrajecten.
Verder heeft de Woonbond een gereedschapskist met tools voor bewonerscommissies online staan die ook interessant is voor woningcorporaties.

Tekst: Martin van Rooij

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen