‘Hoe voorkomen we dat een netbeheerder woningbouw remt?’

Ze zet met veel plezier en enthousiasme haar talenten in voor de samenleving. Commissaris Maartje Brans vertelt bij haar thuis aan tafel hoe zij het perspectief van de netbeheerder en dat van de corporatie bij elkaar probeert te brengen, om zo de energietransitie voor iedereen betaalbaar te houden.

Als haar 2 dochters naar school zijn gebracht en de ontbijtboel is afgeruimd, is het tijd voor koffie. En een gesprek over haar werk. Haar studie bestuurskunde en organisatiewetenschappen koos ze intuïtief, vertelt Maartje Brans. In die studie lag een sterk accent op het (semi)publieke domein. ‘Daar bleek ik me thuis te voelen. Maatschappelijk bezig zijn heb ik vanuit huis ook wel meegekregen. Mijn ouders hadden een maatschappelijk beroep. Mijn moeder is lerares en mijn vader psycholoog.’

Ingewikkelde puzzel

In haar werk zoekt ze graag breedte en complexiteit op. Die zijn volop voorhanden in het publieke domein. Veel meer dan in de commerciële sector, zegt ze. Maatschappelijk gaat het om zoveel verschillende belangen: ‘Dat is echt een ingewikkelde puzzel die we met elkaar moeten leggen.’

Maartje Brans
Huurderscommissaris bij: Havensteder in Rotterdam
Opleiding: Bestuurskunde en organisatiewetenschappen UU
Werk: Directeur bij netbeheerder Alliander
Woont in: Utrecht
Vrije tijd: Reizen met haar gezin, lezen van een goed boek en lekker eten.

Na 13 jaar in wisselende functies bij woningcorporatie de Alliantie maakte Maartje de overstap naar werk dat bijdraagt aan de energietransitie, als directeur innovatie bij netbeheerder Alliander. Daarin verbindt ze de wereld van de volkshuisvesting met de wereld van de netbeheerder. Een van de vraagstukken waar ze aan werkt is: hoe voorkomen we dat de netbeheerder de rem is op de woningbouw?

‘De uitdagingen waarvoor we staan, kunnen we niet ieder in de eigen sector oplossen. Netcongestie, het tekort aan woningen, het zijn grote maatschappelijke uitdagingen. Die kunnen we alleen oplossen als we cross-sectoraal samenwerken en boven onze eigen belangen uitstijgen. Voor mij begint dat bij het perspectief van de ander begrijpen.’

Warm huis voor betaalbare prijs

Dankzij haar commissariaat bij corporatie Havensteder in Rotterdam – buiten het werkgebied van Alliander – blijft ze goed op de hoogte van wat er in de volkshuisvesting speelt. Ze is daar huurderscommissaris met de inhoudelijke portefeuilles duurzaamheid en circulariteit. ‘Het is mooi om op deze manier betrokken te blijven bij woningcorporaties! En op die manier verschillende perspectieven bij elkaar te kunnen brengen.’

Laatst kwam ze helemaal geïnspireerd terug van een werkbezoek met de raad van commissarissen aan een Rotterdamse wijk, vertelt ze. De aanleg van het warmtenet was daar niet doorgegaan, onder andere omdat er niet genoeg draagvlak onder bewoners was. ‘Een netbeheerder zegt veel te gemakkelijk dat woningcorporaties maar moeten aansluiten op een warmtenet’, merkt ze. Maar deze transitie zal nooit gaan ‘vliegen’ zolang er geen sluitende businesscase is die huurders een warm huis voor een betaalbare prijs garandeert.

Dus heeft ze bij Alliander onder andere een innovatieprogramma opgezet met als doel de aanlegkosten van een warmtenet terug te brengen met 50%. ‘Of het ons gaat lukken weet ik niet. Het is een ambitieuze vraag. Maar het moet. Want we moeten van het gas af. En uitbreiden van de elektriciteitsnetten is niet haalbaar en draagt niet bij aan een blijvend betaalbaar energiesysteem.’

Zorgvuldig afwegen

Bij een netbeheerder is een klant nog altijd niet veel meer dan een aansluitnummer, observeert ze. Bij woningcorporaties is er juist een heel groot bewustzijn van bewoners. ‘Dat voel je als je er binnen bent. Ik heb er veel bewondering voor hoe ze bij een corporatie als Havensteder bewoners stapje voor stapje meenemen in de energietransitie.’ Ze voelt zich als commissaris ook goed meegenomen door het bestuur van Havensteder in de keuzes die te maken zijn. ‘Welke combinatie van investeringsbeslissingen een corporatie ook neemt, aan elk scenario zit een negatieve component. Het ideale scenario is er niet.’

Je hebt rekening te houden met prestatieafspraken met gemeente en huurdersorganisaties. Soms kan een beslissing huurders direct raken op een manier die niet wenselijk is, maar wil je tegelijkertijd voldoen aan de Nationale Prestatieafspraken. Daarnaast kan een maatregel van de landelijke politiek je dwingen tot bijsturen van je keuzes, somt ze op. ‘Het zijn lastige afwegingen, die je zorgvuldig wilt maken.’

Jonge mensen in een RvC

Gezien de opgaven en keuzes, benadrukt ze het belang van een divers samengestelde raad van commissarissen. Dat is nodig om voor het bestuur een goed klankbord te kunnen zijn. ‘En dan bedoel ik diversiteit in de breedte, verschillende generaties, verschillende achtergronden, verschillende soorten ervaring. Mensen midden in het arbeidsproces met thuis jonge kinderen naast mensen die hun sporen in het werkzame leven verdiend hebben. Mijn oproep aan RvC’s: zet het op de agenda om jonge mensen aan te trekken. Door hun een kans te bieden als trainee of aspirant lid in een raad en zo het vak te leren.’

Zelf zit ze nog volop in het leerproces om een goede commissaris te zijn, vindt ze. Van de meer ervaren commissarissen leert ze veel over dat vak. Bijvoorbeeld hoe je goede vragen stelt. ‘Daarin ben ik best nog zoekend. Hoe stel ik mijn vragen zo dat ik de bestuurder verder help. Zonder mijn eigen verkapte mening te laten doorklinken. Inhoudelijk ken ik de volkshuisvesting door en door. Voor een commissaris kan dat een valkuil zijn.’

De raad waarvan zij deel uitmaakt, is voldoende divers, vindt ze. ‘En allemaal mensen die stuk voor stuk gedreven zijn om samen Havensteder die stap verder te brengen. Een ontzettend mooie waardevolle rol om een bijdrage te kunnen blijven leveren aan de volkshuisvesting.’

Woningcorporaties namen al flinke stappen om huurwoningen steeds meer CO2-neutraal te maken en onafhankelijker van aardgas. Bij verduurzaming wordt ook de kwaliteit en het comfort van de woning verbeterd. Tegelijkertijd moet wonen betaalbaar blijven voor huurders.
Lees er meer over op Aedes.nl bij het onderwerp Verduurzaming.
Bijvoorbeeld over warmtenetten of warmtepompen.

Tekst: Margriet Pflug, foto’s: Goedele Monnens

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen