Stand van het land

‘Juist in de brede samenwerking zit veel kracht’

Ineke Baas over woonzorgvisies

  4 minuten leestijd

Een woonzorgvisie opstellen? Gemeenten doen er goed aan woningcorporaties en zorgpartijen daarbij te betrekken, zegt Ineke Baas van branchevereniging Valente. Zij reageert op stellingen over dit onderwerp. ‘Met korte lijnen kunnen we wachtlijsten aanpakken en meer aandachtsgroepen helpen aan een geschikte woonplek.’

De woningnood vraagt om maatwerk en flexibele omgang met regels

‘De nood is hoog, niet alleen voor de aandachtsgroepen waarvoor wij werken, maar ook voor statushouders, studenten, ouderen. Dan is het belangrijk dat je ook binnen de bestaande woningvoorraad en regels kijkt hoe je wonen toegankelijker kunt maken.’

‘Een mooi voorbeeld is het project Onder de Pannen van De Regenboog Groep (waarbij iemand met een extra kamer wordt gekoppeld aan een woningzoekende). De huidige wet- en regelgeving moet bovendien worden verruimd voor meer passende combinaties. Regels moeten op elkaar aansluiten, in plaats van elkaar in de weg te zitten.’

Het is belangrijk dat de gemeente zorgpartijen en corporaties betrekt bij de woonzorgvisie

‘Eigenlijk is het bijzonder dat het opstellen van die visie uitsluitend een gemeentelijke taak is. De gemeente moet in mijn ogen vooral partijen met elkaar verbinden, bijvoorbeeld door afspraken te maken over de uitstroom uit de maatschappelijke opvang of beschermd wonen. Door het woningtekort ligt veel nadruk op het vinden van een geschikte plek.’

Ineke Baas

Ineke Baas werkt sinds anderhalf jaar als senior beleidsadviseur voor Valente, branchevereniging voor maatschappelijke opvang. Daarnaast is zij parttime onderzoeker en docent aan de Hogeschool Utrecht. In het verleden werkte zij in opdracht van Flevoland en Utrecht binnen het sociaal domein, met name op de thema’s dakloosheid, passend wonen en ondersteuning van sociale professionals.

‘De wachtlijsten zijn lang. Daardoor ontstaat een tekort aan plekken in de opvang. Goede doorstroming is dus belangrijk. Mensen die uitstromen uit de maatschappelijke opvang of beschermd wonen, kiezen graag voor zekerheid. Zoals een buurt of gemeente waar de ambulante begeleiding goed georganiseerd is, waar ze mensen kennen, waar een vorm van dagbesteding is. Dus je moet soms op wijkniveau kijken wat een goede match is.’

Gemeenten moeten kansen binnen buurten en wijken beter benutten

‘Recent las ik een mooi artikel over een plein in Rotterdam dat dankzij een buurtinitiatief opgeknapt was. Daarvoor was het geen fijne plek. Tijdens het vergroenen van het plein leerden mensen elkaar kennen. Ze waren er samen mee bezig. Nu doen ze samen het onderhoud.’

‘Durf jij als gemeente je inwoners de regie te geven?’

‘Op het vlak van sociale cohesie is nog veel winst te behalen. Dat vraagt wel om gemeentelijke visie voor de langere termijn. Durf jij als gemeente je inwoners de regie te geven voor het mede-ontwikkelen van hun eigen omgeving?’

Maak best practices leidend in beleidsontwikkeling

‘Corporaties hebben een belangrijke signaalfunctie. Een huurachterstand bijvoorbeeld kan aangeven dat we een vinger aan de pols moeten houden om erger te voorkomen. Een corporatie mag hierin zeker niet alleen staan.’

‘De lijnen moeten kort zijn met bijvoorbeeld een buurtteam of zorgpartij. Samenwerken is meer dan het behalen van prestatieafspraken, maar draait om signaleren, doorverwijzen, preventie. Nu krijgen de incidenten vaak alle aandacht en dat is jammer. In de meeste gevallen gaat het namelijk goed. Mensen die daaraan bijdragen, mogen best wat vaker de credits krijgen. De nadruk moet meer liggen op de casuïstiek, waarin het goed gaat, het delen van best practices.’

‘Een mooi voorbeeld is de recente call van de Nationale Wetenschapsagenda Thuis in verschillende woonvormen gericht op kennisontwikkeling over woonvormen voor (ex)dakloze mensen en mensen met een psychische kwetsbaarheid. Het idee is dat wat werkt verder te brengen in het land. Hoe zorg je ervoor dat regio’s met goede voorbeelden, samenwerken met regio’s waar de tripartite samenwerking nog in de kinderschoenen staat? Ik denk dat bewezen successen vaak prima zijn te herhalen in andere regio’s.’

‘Mijn oproep aan gemeenten: zet alles in om voor dakloze jongeren meteen de stap naar woonruimte te maken’

Met vrijblijvende afspraken komen we er niet

‘Nee, zeker niet. Voor de nabije toekomst is vooral belangrijk dat mensen die urgentie hebben, ook echt woonruimte krijgen. Op dit moment verblijven 2.200 kinderen in de gezinsopvang en 2.400 kinderen in de vrouwenopvang. Het lukt vaak slecht om die groep te huisvesten. Dat zijn kinderen! Die wil je toch een toekomst bieden?’

‘Hetzelfde geldt voor het toenemende aantal dakloze jongeren. Binnen het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis zoeken we naar verandering. Geen nachtopvang meer met 6 man op een zaal, maar bij voorkeur meteen huisvesten in bijvoorbeeld Gemengd Wonen of Housing First. Helaas zien we steeds vaker het tegenovergestelde. Onder andere vanuit de G4 wordt gevraagd om meer opvangplekken. Mijn oproep aan die gemeenten is om de beschikbare middelen in te zetten om meteen de stap naar woonruimte te maken.’

‘Kijk binnen de driehoek met corporaties en zorgpartijen bijvoorbeeld naar passende woon-zorgtrajecten. Daar bestaan al mooie voorbeelden van. Daarnaast pleit ik voor meer samenwerking tussen de ministeries. Het enorme woningtekort moet kabinetsbreed worden aangepakt als een van de hoofdthema’s. Het liefst ook met concrete maatregelen, een stok achter de deur, als gemeenten hun prestatieafspraken niet nakomen.’

‘Luister naar ervaringsdeskundigen, de mensen om wie het gaat’

Corporaties kunnen het niet alleen.

‘Tegen corporaties zou ik willen zeggen: als je met de gemeente om tafel gaat om afspraken te maken, ga dan ook na wie de andere spelers in het veld zijn, met wie je duurzame afspraken kunt maken.’

‘Dus afhankelijk van de opgaven, leefbaarheid, voldoende woningaanbod, goede zorg, kijk je met wie je vooruitgang kunt boeken. Luister naar ervaringsdeskundigen, de mensen om wie het gaat. Wat zijn hun wensen en behoeften? Maar ook, durf lef te tonen en mee te gaan met vernieuwende woonvormen. Kijk bij elkaar in de keuken: wat werkt en wat niet? Want juist in de brede samenwerking zit veel kracht.’

Op zoek naar succesvolle voorbeelden van woonzorgvisies, woonzorgconcepten en slimme interventies? Neem dan een kijkje op de website van Taskforce Wonen en Zorg.

Of bekijk het overzicht van subsidieregelingen en handreikingen van BZK speciaal bedoeld om corporaties en gemeenten verder te helpen bij de huisvesting van daklozen, mensen uit een opvangsituatie, statushouders en andere aandachtsgroepen.

Tekst: Marlies Kolthof, foto: Kim van de Wetering

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen

Judith Wolf

Cynthia Piqué