DE OVEREENKOMST TUSSEN EEN TULP EN EEN SOCIALE HUURWONING

Door data te standaardiseren en te delen kunnen woningcorporaties en hun stakeholders efficiënter en effectiever (samen)werken. Zo zijn ze daar bij Vincio Wonen en Woonstad Rotterdam al volop mee bezig. Nu nog een beetje tempo maken in de hele sector, zegt hoogleraar Eric van Heck: ‘Neem een voorbeeld aan de tuinbouw.’

Wat hebben tulpen te maken met sociale woningbouw? Weinig, zou je zeggen. Maar vraag het aan Eric van Heck, hoogleraar Information Management and Markets aan de Erasmus Universiteit, en je begrijpt het verband. Van Heck: ‘Als je wilt weten hoe de toekomst van de economie er uitziet, kijk dan naar de tuinbouw.’

Van Heck doet onderzoek naar algoritmen in de bloemensector, maar ook naar digitalisering in andere branches. Hij is auteur van het onlangs verschenen Technologie en Tulpen, waarin hij uit de doeken doet hoe de ervaringen met de circulaire en digitale transformaties in de bloemensector kunnen helpen om ook in andere sectoren circulair en digitaal succesvol te zijn.

Leren van de tuinbouwsector
De woningbouw- en verhuurwereld is zo’n sector. ‘In de tuinbouw is er een groeiende trend om met algoritmes zo efficiënt mogelijk water, energie en grondstoffen te gebruiken, om op die manier zo circulair mogelijk te produceren, met een minimum aan chemicaliën’, vertelt Van Heck. Een opmerkelijke ontwikkeling, vindt hij, omdat de tuinbouw traditioneel wat afwachtend is met nieuwe technologieën. ‘Ik denk dat woningcorporaties dat ook zijn. In die zin kunnen ze best iets van de tuinbouwsector leren.’

Wat de tuinbouw ook laat zien is dat digitalisering, om werkelijk succesvol te zijn, niet beperkt moet blijven tot alleen de kweker en zijn productieprocessen. Als andere partijen, zoals de veiling, ook een digitaliseringsslag maken, kunnen data worden gedeeld.

Digitaliseren kan geld opleveren
Alle partijen worden daar beter van, zegt Van Heck: ‘Er wordt sneller en efficiënter gewerkt en dat kan de kweker geld opleveren.’ Ook in die andere sectoren waar Van Heck onderzoek doet, blijkt dat bedrijven die op de beste manier digitaliseren ook de beste resultaten laten zien. De corporatiewereld zal daarop geen uitzondering zijn, meent Van Heck.

‘Digitalisering zal een positief effect hebben op het snel bouwen van betaalbare, energiezuinige woningen. Maar digitalisering is geen doel op zich. Het is een middel om transformaties mogelijk te maken.’

3D-tekeningen van een woning
Steeds meer woningcorporaties, zowel grotere als kleinere, zien dat ook in. Bij Vincio Wonen in Zuid-Limburg, met circa 3.000 wooneenheden een kleinere speler, zijn ze een flink eind op streek met de digitalisering van de bedrijfsvoering, vertelt manager Financiën en Bedrijfsvoering Mattie van de Kragt.

Lees door onder de illustratie.

‘De digitale architectuur staat er, de facturen zijn digitaal en we hebben onze systemen aangesloten op die van onze vaste aannemers. Als een bewoner belt met een reparatieverzoek, wordt hij gelijk doorverbonden met de aannemer, die ook de bon aanmaakt. Onze mensen hoeven daar nauwelijks meer tussen te komen.’

De applicaties zijn vaak de bottleneck bij het stroomlijnen van processen met de stakeholders, zegt Van de Kragt: ‘Om onze systemen te laten communiceren met die van een leverancier, moet je koppelingen maken. Daarvoor moet je mensen opleiden of inhuren. Wij zijn daar inmiddels mee begonnen.’

Vincio Wonen wil bijvoorbeeld informatie gaan uitwisselen met BIM’s – bouwinformatiesystemen. Van de Kragt: ‘Je zou met een iPad foto’s kunnen nemen van woningen en de eigenschappen van die woningen automatisch invoeren in ons ERP-systeem (software om de financiën, bedrijfsprocessen, productie en HR-activiteiten te beheren). Dat doen we tot nu toe handmatig. Als je die data deelt met een BIM, kun je 3D-tekeningen van een woning maken. Wanneer je dan de kozijnen wilt vernieuwen, kun je in het BIM kijken wat je nodig hebt.’

Digitale kopie van onze stenen
Woonstad Rotterdam is al een stap verder met het digitaliseren van de eigenschappen en de staat van de circa 60.000 woningen. Van bijna alle 1.500 complexen bestaat inmiddels een digital twin. ‘Dat is een digitale kopie van onze stenen’, vertelt Abdelilah Azouz, manager Digitale Innovatie & Transformatie bij Woonstad Rotterdam. ‘Zo’n digital twin is 3D en bevat alle relevante informatie over een woning: vierkante meters, energielabel, NEN en noem maar op. Zo weten we vanachter onze laptop waar welk onderhoud nodig is.’

Net als Vincio Wonen wil ook Woonstad Rotterdam verdergaande digitale samenwerking met partners als onderhoudsbedrijven, overheid en energieleveranciers. Daarvoor moeten de systemen van de verschillende partijen natuurlijk wel met elkaar kunnen ‘praten’. En daarvoor zijn datastandaarden nodig.

Regiegroep Datastandaardisatie
Azouz zit namens Woonstad Rotterdam in de regiegroep Datastandaardisatie van Aedes. Afgelopen juni is besloten om een organisatie op te zetten om datastandaarden te ontwikkelen. De mogelijkheden zijn eindeloos, zeg Azouz.

‘Denk aan de koppeling met DICO, de standaard voor digitale communicatie in de bouw- en installatiesector. Of aan de digitale inkomenstoets, waar we bij Woonstad mee bezig zijn. (Lees ook het artikel over de digitale inkomensverklaring.) De potentiële huurder kan bij ons inloggen met zijn DigiD en op basis van gegevens die de overheid aan ons levert weet hij meteen of hij aan de inkomenseis voldoet.’

De lift waarschuwt zelf
Door datastandaarden te ontwikkelen en data te delen kunnen corporaties en hun stakeholders efficiënter en effectiever werken, maar ook innoveren. Van Heck: ‘Je wordt efficiënter doordat je met minder mensen en minder materialen toekunt. Je wordt effectiever doordat je klantvriendelijker en sneller werkt, tegen lagere kosten. En je kunt nieuwe manieren van werken ontwikkelen.

Een mooi voorbeeld is liftonderhoud. Liftfabrikanten worden door de lift zelf gewaarschuwd dat er binnenkort onderhoud nodig is voordat hij kapot is. Dat is mogelijk doordat corporaties data van het liftgebruik delen met de liftfabrikanten.’

Azouz voorziet dat in de nabije toekomst de energieleverancier de data van het energiegebruik van de huurder met Woonstad Rotterdam gaat delen, zodat de woningcorporatie de dienstverlening aan de huurder kan verbeteren. ‘Dat past ook in ons streven minder aanbodgedreven te werken en meer uit te gaan van de behoefte van de huurder.’

Kennis is een voorwaarde
Van Heck, Azouz en Van de Kragt zien geen nadelen aan digitalisering. Toch kunnen ze zich voorstellen dat mensen er wat huiverig tegenover staat. Van Heck: ‘De ene partij kan zich zorgen maken dat hij er meer in investeert dan de anderen, terwijl die anderen er wel van profiteren. En als er bij de deelnemende organisaties verschil in kennis is, kan het gaan schuren. Mensen werken prettiger samen als ze op hetzelfde niveau zitten. Kennis is überhaupt een voorwaarde voor vooruitgang. Bij veel directies - in álle sectoren - is weinig kennis over digitalisering. Dat is wel een blokkade voor vooruitgang. Mensen durven niet snel te zeggen dat ze ergens weinig van weten en zien er dan toch liever van af.’

Beetje tempo
Op de vraag of de woningbouwwereld niet wat traag is met de digitalisering van de bedrijfsvoering, kan Van Heck het niet laten om nog 1 keer de vergelijking met de tuinbouw te maken. ‘De opgave voor de corporatiesector is enorm: de woningvoorraad moet snel groter worden en nieuwe woningen moeten circulair gebouwd worden. Een beetje tempo zou geen kwaad kunnen. Ik zou wat dat betreft naar de tuinbouw kijken: daar zijn ze dat gewend.’ Waarmee de overeenkomst tussen de tulp en de sociale huurwoning afdoende is verklaard.