Wooncoöperatie Wolphaertstraat in Rotterdam

Over W1555
In 2001 stonden de woningen aan de Rotterdamse Wolphaertstraat met de huisnummers 15 t/m 55, eigendom van de woningcorporatie, op de nominatie voor sloop. Na een lange periode van kraak, gezamenlijk plannen maken en investeringen is het complete huizenblok grondig gerenoveerd door Woonstad.

Begin 2022 zijn de laatste ruimtes opgeleverd. W1555 is nu een wooncoöperatie die het sociale beheer op zich neemt, waar bewoners zorgen voor de omgeving en voor elkaar. De woningcorporatie verzorgt het onderhoud.

Een veilige zone

Schiferli: ‘Inmiddels biedt de straat comfort, een veilige zone: je kunt altijd ergens aanbellen. We hebben een gemeenschappelijke ruimte en om de week een open bar.’ En de achtertuin is gedeeld. Zo is het voor zijn eigen kinderen ontzettend leuk om hier te wonen, ze hebben direct aanspraak met de buurkinderen. Tegelijkertijd moeten ze als gezin hun grenzen kunnen aangeven. ‘Soms willen we gewoon even met elkaar eten. Dan zeg ik wel eens tegen een buur: nu even niet.’

Schiferli noemt W1555 een ecosysteem, dat met elkaar tot doel heeft mensen op een hoger plan te krijgen. ‘Er wonen alleenstaanden, ouderen, mensen met zorgbehoefte en psychische problemen. We letten op elkaar.’

Met zo’n community is Woonstad blij, reageert Meike Schutte, adviseur strategie bij Woonstad. ‘Mensen zorgen meer voor hun woonomgeving en voor elkaar. Dat stopt niet bij de voordeur. In de Wolphaertsstraat zie je bijvoorbeeld dat bewoners samen de straat versieren, bloembakken bijhouden, iemand die niet de fietspomp in de gang laat staan maar ’m aan de muur buiten vastmaakt en er een bordje ‘pompstation’ bij hangt. En als het niet zo goed gaat met een buurman, helpen ze. Dat is veel beter en effectiever dan wanneer ze ons bellen.’

Torenhoge ambitie

Om zo ver te komen moest er eerst wel veel werk verzet worden. Armando Sorrentino, projectleider wijken bij Woonstad, werd betrokken op het moment dat het renovatieproject op een breekpunt stond. ‘De ambitie was torenhoog. Een slecht pand wilden we zoveel mogelijk circulair renoveren, duurzaam maken, sociaal houden; en dat binnenstedelijk én gefaseerd om iedereen zo lang mogelijk te laten wonen. Dat is een moeilijk proces, helemaal voor een groep bewoners die daar geen ervaring mee hebben.’

Ook Schiferli ondervond de intensiteit van het traject. ‘We moesten als één team met Woonstad samen tot een ontwerp komen. Terwijl binnen onze coöperatie scepsis was richting Woonstad – eerst nog De Nieuwe Unie – doordat we vanuit een situatie van sloopplannen kwamen. Soms moet je keuzes maken die een ander belang dienen. Bovendien is renoveren met zittende bewoning een grote uitdaging. Voor de bewonersgroep was het een steile leercurve, met saamhorigheid én frictie. Ik vind het waanzinnig dat het gelukt is.’

Corporatie in het klein

Na de oplevering nam W1555 het complex in beheer. Wat deze beheertaak precies omvat, moet nog verder uitkristalliseren. Voorlopig doet de coöperatie alleen het sociale beheer, zoals mutaties, passend toewijzen, communicatie met de buurt en conflictoplossing. Schiferli: ‘We hebben de 46 adressen verdeeld in 7 groepen, waarin iedereen z’n eigen verantwoordelijkheid heeft. Het is ongelofelijk veel werk: je bent eigenlijk een corporatie in het klein, maar dan op vrijwillige basis.’

Mensen kiezen er natuurlijk voor als ze er komen wonen, benadrukt hij, ook vanwege de autonomie en de cohesie die het met zich meebrengt. ‘De afspraak is dat iedereen 3 uur per week investeert. Je kunt je bezighouden met de administratie, begroting en verzekeringen voor brand en glas. Verder moet iemand huur innen.’

Streven is onderhoud in eigen beheer

Woonstad verzorgt het vastgoedbeheer, zoals groot onderhoud en schilderwerk, vult Sorrentino aan, onder meer omdat er de eerste periode geen onderhoud te verwachten valt en er op een aantal onderdelen nog garantie van de aannemer zit. ‘Het is goed als W1555 eerst het facilitair beheer gaat inregelen. Dat kost tijd en is al best ingewikkeld.’

Toch wil W1555 ernaartoe dat ze vastgoedbeheer ook zelf doen, geeft Schiferli aan. ‘Nu is het zo dat we een kapot lampje zelf vervangen en de dakgoten schoonhouden. Maar het liefst doen we al het beheer. Als we onderhoud in onze coöperatie kunnen organiseren, is het fijnmaziger en goedkoper: je doet bijvoorbeeld schilderwerk alleen waar en wanneer het nodig is.’

De balans

Tot nu toe waren de aanvragen bij Woonstad voor coöperatieve woonvormen een stuk experimenteler dan wettelijke geregeld is, vertelt Schutte. Terwijl mensen ook met sociaal beheer invloed hebben op hun eigen leefomgeving. Woonstad zet daarom meer in op laagdrempelige initiatieven en gemeenschapsvorming. Het vastgoedbeheer en eigendom blijft dan de specialisatie van Woonstad. Daarnaast heeft de woningcorporatie goede ervaringen als studentenhuisvester, waarbij ze de kleinere technische klusjes aan bewoners uit handen geven.

‘Zo’n grootschalig en ingrijpend project als W1555 was onderaan de streep wel erg hoog gegrepen,’ concludeert Schutte, ‘dus ook voor ons is de steile leercurve van toepassing. Bovendien liggen er uitdagingen rond duurzaamheid en woningnood. We moeten zorgvuldig omgaan met onze mensen en middelen. Als je de woningvoorraad wilt uitbreiden, sta je kritisch tegenover afstoten van woningen.’

Daarbij werkt een beheercoöperatie zoals W1555 anders met toewijzingen, terwijl de woningcorporatie te maken heeft met taakstellingen zoals statushouders, uitstroom uit zorg en herhuisvesting.

De balans opmakend, heeft Sorrentino voor corporaties die samenwerken met wooncoöperaties tot slot nog wat tips. ‘Maak een duidelijke, stapsgewijze route naar het einddoel. Spreek beslismomenten af en leg de afspraken goed vast. Door de platte organisatie van een wooncoöperatie kunnen onderwerpen onverwacht terug op de onderhandelingstafel komen. Zorg dus dat je een vast aanspreekpunt hebt. En: ga niet te veel ambities stapelen.’

Meer weten over wooncoöperaties?
Lees het achtergrondartikel op Aedes.nl over het hoe en waarom van wooncoöperaties: Coöperatieve initiatieven willen zeggenschap in hun buurt.

Op de website van Cooplink, de vereniging van wooncoöperaties, vind je veel praktische informatie over het onderwerp.

Of bezoek de websites van andere wooncoöperaties waarbij corporaties zijn betrokken:

• Boschgaard (’s-Hertogenbosch –  Zayaz)
• Villa Sterappel, Ecodorp Zuiderveld en Woongemeenschap Eikpunt (Nijmegen-noord – Talis/WBVG)
• Copekcabana (Amsterdam-noord – Rochdale)

Tekst: Riejanne Wolswinkel, foto’s: Frank Hanswijk

Wil je elk kwartaal Aedes-Magazine in jouw inbox?

Gerelateerde artikelen