‘NIET ALLEEN VERSNELLEN, MAAR ZELFS EXTRA VERSNELLEN’

Nederlandse woningcorporaties hebben afgesproken om 150.000 nieuwe sociale-huurwoningen te bouwen tot 2026. Dat betekent een flinke toename van de woningbouwproductie, die nu op zo’n 15.000 woningen per jaar ligt. Om deze versnelling te ondersteunen, is in 2021 de Taskforce Nieuwbouw Woningbouwcorporaties in het leven geroepen. Die brengt de knelpunten in kaart en adviseert over concrete oplossingen.

‘Er zijn al belangrijke stappen gezet om binnen 5 jaar 150.000 sociale-huurwoningen te realiseren: de Regeling Vermindering Verhuurderheffing zorgt voor financiële steun en er zijn locaties aangewezen. Aan die randvoorwaarden is dus al voldaan. Dat breng ik onder de aandacht bij de betrokken partijen, om hen te stimuleren door te pakken.’

Hulp op praktisch niveau
‘Dat is de bestuurlijke kant van de zaak, maar in de praktijk blijkt ook dat er juridische of technische kwesties spelen. Daarom is het Expertteam Woningbouw van de RVO uitgebreid met juristen, planologen en andere experts. Zij kunnen op praktisch niveau hulp bieden aan zowel gemeenten als corporaties. Ondanks alle inzet wordt er toch te weinig gerealiseerd.’

‘Dat heeft diverse redenen, zoals lange doorlooptijden van procedures bij gemeenten, of locaties die, ondanks eerder gemaakte afspraken, tóch ter discussie komen te staan. Daar komt nog bij dat normaal een derde van de projecten sowieso al te laat of niet wordt gerealiseerd.’

‘De Taskforce maakt zich echt zorgen over de voortgang. Voor de verschillende casussen hopen we zo snel mogelijk met suggesties voor oplossingen te komen. Eigenlijk moeten we niet alleen versnellen, maar zelfs extra versnellen.’

‘De overheid heeft woningcorporaties 2,5 miljard euro korting op de verhuurderheffing voor 150.000 sociale-huurwoningen toegekend, mits zij die binnen 5 jaar bouwen. Maar als we in het huidige tempo doorgaan met bouwen, dan gaan we die 150.000 niet redden.’

Patronen
‘Aan dat te lage tempo liggen diverse problemen ten grondslag. Daarin herkennen we patronen. Concreet onderzoeken wij als Taskforce nu 35 concrete nieuwbouwprojecten. We proberen met praktische oplossingen te komen en niet, zoals veel te vaak gebeurt, met de beschuldigende vinger naar een van de andere partijen te wijzen.’

‘Door scherp naar de verschillende fasen in het ontwikkelproces te kijken, kunnen we de totale doorlooptijd van een project soms halveren. Cruciaal daarbij is goede ondersteuning en extra capaciteit bij gemeenten voor het afhandelen van vergunning- en bestemmingsplanprocedures. Gemeenten en corporaties kunnen, naar analogie van de private kwaliteitsborging, afspraken maken over een efficiëntere doorlooptijd van vergunningaanvragen.’

Tijdwinst
‘Hetzelfde geldt voor bezwaarprocedures. Zonder de democratie geweld aan te doen valt hier tijdwinst te behalen. We moeten zo snel mogelijk zo veel mogelijk van die 150.000 woningen realiseren. Het woningtekort is urgent – we laten nu te veel mensen in de kou staan.’

‘Het is belangrijk dat de 3 partijen in de Taskforce elkaar versterken, terwijl ze tegelijkertijd wel kritisch kijken naar wie of wat de knelpunten in het bouwproces veroorzaakt. De corporaties zeggen vaak dat het verkrijgen van een omgevingsvergunning tijdrovend is.’

‘Als Taskforce onderzoeken we nu in het hele land cases om uit te vinden in hoeverre dat zo is en wat we eraan kunnen doen. Ik heb zowel bij corporaties als bij gemeenten gewerkt en ben nu vanuit de politiek bij woningbouw betrokken. Vanuit die ervaring weet ik dat binnenstedelijk bouwen altijd raakt aan het belang van bewoners en bedrijven in de omgeving.’

Aan de voorkant
‘Dan kun je zeggen: wij als gemeente bepalen waar we bouwen en als iemand bezwaar heeft, staat de juridische weg open. Maar wij willen de burger aan de voorkant bij het bouwproces betrekken en recht doen aan het lokale democratische proces. Dat maakt de opgave waar we voor staan complexer.’

‘Het te lage tempo waarin nieuwbouw gerealiseerd wordt, kan vele oorzaken hebben. Het zou aan gebrek aan draagvlak kunnen liggen, of aan verschil in verwachtingen van de diverse partijen, of aan bezwaartermijnen, of aan nog weer andere factoren. Ik hoop dat we daar zo snel mogelijk inzicht in krijgen.’